دهملا روستایی کهن

خیار گرگو (Gorgoo) یا همان هندوانه ابوجهل میوه‌ای تلخ‌مزه ای است از راسته کدوئی‌ها (Cucurbitales) از تیره کدو (Cucurbitaceae)، نام علمی آن Citrullus colocynthis نام‌های دیگر فارسی آن عبارت است از حنظل، کدوی تلخ و سیب تلخ.

در دهملا خیار گرگو در این فصل یعنی پاییز فراوان است همه عکسها هم از خیار گرگو های دهملا می باشد بوته آن شبیه به بوته هندوانه است با برگهایی کوچکتر و خودرو هم می باشد بیشتر در ساحل رودخانه و زمینهای ماسه ای دیده می شود .میوه آن مانند هندوانه های آرژانتینی سبز با پوستی راه راه است و اندازه یک سیب است .هیچ وقت آن را نخورید چون بسیار تلخ است و بیشتر مصارف دارویی دارد

در طب سنتی اسلامی گفته می شود : روغن و میوه آن مصرف خوراکی دارد اما بسیار تلخ می باشد.روغنش برای کرم خوردگی دندان مفید است وهمراه با سرکه برای درد دهان و خونی که از دندان می آید و ضربان و قرمزی دهان سودمند است.

از منابع علمی چنین بر می آید: ميوه اين گياه داراي خاصيت مسهل قوی است. در موارد ضعف اعمال روده، فلج ناحيه امعاء و احشاء آب آوردن انساج و بيماريهای کبدی به کار می رود.

عصاره کوکوربیتاسین آن خواص درمانی داشته باشد. مصرف آن برای بیماران دیابتی توصیه شده‌است

گياهی علفی، چند ساله، دارای ساقه خوابيده يا بالا رونده و پوشيده از تار است. برگهای آن متناوب منقسم، از کناره برگهای آن پيچکهايی خارج می شود که موجبات اتصال گياه را به تکيه گاه فراهم می سازد. گلهای آن دارای وضع منفرد و بر دو نوع نر و ماده بر روی يک پايه است. گل نر آن دارای جامی به رنگ زرد نارنجی و متصل از راه قاعده به کاسه گل است. گلهای ماده آن شباهت کامل به گلهاي نر دارد و فقط به جاي پرچم، مادگي با تخمکهای متعدد در آن ديده مي شود. ميوه اش کروی به رنگ زرد، به بزرگی يک نارنج کوچک، پوشيده از يک پوست نازک ولي سخت و داراي ميان بر سفيد رنگ و اسفنجی است. در داخل ميوه نيز دانه هايی به رنگ سفيد با ظاهر بيضوی و مسطح جای دارد.

در مديترانه، هند، سيلان، و شمال آفريقا پرورش مي يابد و در ايران نيز درخوزستان ، لرستان، فارس، کرمان، بلوچستان، کوير لوت و يزد، خراسان به صورت وحشي مي رويد.

در دهملا هیچکس این تلخ میوه را نمی کارد بلکه به صورت وحشی سبز می شود اما با کاشتن دانه گیاه در قطعه زمین ماسه ای و نشاء کردن گیاهان جوان حاصل در زمین اصلی, می توان آنرا به سهولت زیاد کرد, فاصله هر پایه جوان گیاه از دیگری لااقل باید یک متر از همه جهات باشد. زمین زراعتی باید سبک, آفتابگیر و دارای کود زیاد باشد. آبیاری مرتب زمین زراعتی الزامی است. قسمت مورد استفاده گیاه میوه آنست که میوه رسیده گیاه را در فاصله ماههای تیر و مرداد می چینند و پس از خشک کردن به کمک کاردهای نوک تیز پوست آنرا جدا می سازند و یا آنکه قبل از خشک کردن میوه این عمل را انجام می دهند. در درون میوه ها دانه های بسیاری به تعداد 200 تا 300 به طول 6تا8 میلی متر و به عرض 4تا 5 میلی متر جای دارد. میوه خشک شده آن فاقد بو ولی دارای طعم بسیار تلخ و لعابی است

از این منابع هم استفاده شده:

دانشنامه ویکیپدیا - دانشنامه رشد –سایت طب پارسی www.parsiteb.com