دهملا روستایی کهن

در دهملا همانند هندیجان از قدیم مکتبخانه وجود داشته است که شرح آن قبلا داده شده است و کسانی مانند مرحوم ملاعلی تجلی به تدریس قران و اشعار سعدی و نظامی و موش و گربه عبید زاکانی می پرداختند .

در دهملا مکتب خانه اول بار در کنار برج بود که ملا محمد صادق در آن درس می داد و بعد ملا محمد کاظم بود بعد ملا قربان بعد از آن مرحوم تجلی و بعد ملاچراغ و نهایتا کنار حسینه مرحوم شیخ حسن درس می داد . و آخرین جا هم در کنار مسجد کوچک روستا جای درس شیخ حسن بوده که الفبا و قران یاد می داد .

پس از براندازی حکوکت شیخ خزعل در خوزستان که شرح آن در مطلبی دیگر گفته شده است .سردار سپه رضاخان پهلوی ،تیمسار سرتیپ فضل اله خان زاهدی را به حکومت نظامی سرتاسر خوزستان انتصاب نمود و به او دستور داد که در برخی از شهرها و بلوکات حساس به جای مکتبخانه ها مدرسه بسازد . و نخستین افسری که به حکومت نظامی هندیجان آمد سرکار نایب سید علیخان بود که مرحوم عندلیب را به فراهم نمودن مقدمات مدرسه ملی در هندیجان مامور نمود .و مرحوم تجلی در آن مدرسه به روال مکتب به آموزش قران مجید و خمسه نظامی و نوشتن سرمشق ها ساعات درس را می گذرانید .بعدها سرهنگ مصطفی خان شوکت به حکوکت خوزستان منصوب شد و نام مدرسه هندیجان شوکت شد و تا هفتاد سال نامش باقی بود .

بعد از تاسیس اداره فرهنگ هندیجان دستور ساخت چهار دبستان در روستاهای دهملا ،چم شعبان ، چم خلف عیسی و صفائیه داده شد که عبدالحمید کنعانی مامور اجرای این حکم شد  و بقیه ماجرای ساخت دهملا را که با مطالب کذبی هم همراه است از قول خودشان در کتاب تاریخ و جغرافیای هندیجان بخوانید:

((در ساعت 9 صبح روز جمعه 10 شهریور به روستای بزرگ و تاریخی دهملا وارد شدم .باتوجه به روابط حسنه و دوستانه ای که از دیرزمان بین خاندان ما و خاندان فدعمیان که آبا و اجدادشان کدخدایی داشتند و مردم این ده را حمایت می کردند.(این مطلب کذب است چون این کدخدا ها جز زور و چپاول مانند سایر فئودالهای زمان رضا شاه کاری دیگری نمی کردند).به خانه مرحوم ملاسردار وارد شدم. فدعمیان که از آمدنم باخبر شدند به دیدنم آمدند در این جلسه موضوع تاسیس دبستان را مطرح کردم. همگی بی نهایت خوشحال شدند  و وعده همه گونه همکاری را دادند و گفتند شما مدیر و آموزگار را بفرستید تا مدرسه را تحویل دهیم .(این مطلب نیز کذب است زیرا کدخدا در قدیم و میر ها چنانکه همه مردم روستا می دانند با تاسیس دبستان بسیار مخالفت کردند زیرا آنها زیردستانی بی سواد می خواستند و بارها با تهدید مانع از تاسیس ساختمان مدرسه شدند تا آقای ماشاالله امینی پیمانکار آموزش و پرورش با زور دبستان را ساخت )خدمتگذار محلی مدرسه نیز به انتخاب آنها واگذار شد که استخدام اداره شد . این دبستان نوبنیاد در سال اول تاسیس به مدیریت و آموزگاری آقای سید حبیب علوی فرزند مرحوم سید محمد از اول مهرماه 1319شمسی گشایش یافت (قدمت دبستان در دهملا 69 سال می باشد) ومورد بهره بردارای قرار گرفت و بعد از ایشان آقای محمدباقر صدر بهبهانی در سال 1320-1321 به مدیریت و آموزگاری آن منصوب گردید و کلاس سالمندان به نام عارف را گشود . نام این دبستان در سال 1327 ساسان گذاشته شد . این دبستان تا یکسال پیش 1378 شمسی به حالت سابق بود و با نام نواب صفوی فعال بود و لی از آن موقع ساختمان قبلی تخریب و ساختمان چند طبقه جدید در آن تاسیس کردند که هنوز به اتمام نرسیده است  از مدیران خوب این دبستان می توان به سید احمد حسینی و عبدالرزاق فدعمی و نگاهدار محمود آبادی در سالهای اخیر اشاره کرد .هم اکنون دهملا دارای همین دبستان و یک مدرسه راهنمایی به نام انقلاب اسلامی و دبیرستان دخترانه و پسرانه در رشته ادبیات می باشد.

 منبع : کتاب تاریخ و جغرافیای هندیجان -ماهشهر-شادگان تالیف عبدالحمید کنعانی هندیجانی